پروتز Prosthesis به یک وسیله مصنوعی میگویند که جایگزین یک قسمت از دست رفته بدن میشود. گرچه وسایل مصنوعی در قسمت های مختلفی از بدن بکار میروند ولی در ارتوپدی منظور از پروتز بیشتر اندام مصنوعی است. البته سر مصنوعی استخوان ران که از جنس فلز بوده و شکستگی های استخوان گردن ران در از آن استفاده میشود را هم پروتز مینامند.
پروتز یا اندام مصنوعی را در مواردی بکار میبرند که قستی از اندام به علتی وجود ندارد
• قسمتی از اندام ممکن است بصورت مادرزادی وجود نداشته باشد
• قسمتی از اندام ممکن است بدنبال آسیب های شدید ناشی از ضربه از بین برود
• قسمتی از اندام ممکن است به علت بیماری مانند دیابت از بین برود
قطع یک اندام یا قسمتی از آن راآمپوتاسیون Amputation مینامند.
پای مصنوعی زمانی مورد استفاده قرار میگیرد که بخشی از پای بیمار یا تمام آن، غالباً به دلیل ابتلا به دیابت یا صدمه دیدن قطع شده باشد. پای مصنوعی انواع گوناگون دارد، از وسیلهای مقدماتی که راه رفتن روی سطح صاف را امکانپذیر میسازد تا پای مصنوعی هوشمند که دویدن یا شرکت در فعالیتهای ورزشی حرفهای را ممکن میکند. البته بهرهگیری از فیزیوتراپی و کار درمانی نیز برای آموزش چگونگی انجام دادن وظایف روزمره در خانه یا محل کار ضروری خواهد بود. اگرچه زمان شروع فرایند استفاده از پروتز پای مصنوعی در بیماران مختلف متفاوت است، در کل این فرایند معمولاً چند هفته پس از جراحی آغاز میشود. در طول هفته نخست پس از جراحی غالباً از محافظ اعضاء استفاده میشود.
پروتز های اندام ممکن است
• یک قسمتی باشد
• دو یا چند قسمتی بوده و بین قسمت های آن مفصل متحرک وجود داشته باشد
چند قسمتی و با مفصل باشد و همراه موتوری باشد که با دستور فرد حرکت میکند.
بالاترین قسمت پروتز یا اندام مصنوعی بشکل یک کاسه بوده و به آن سوکت Socket میگویند و پایینترین قسمت باقیمانده اندام (که به آن استامپ Stump میگویند) در آن فرو میرود تا بدین وسیله اندام مصنوعی به بدن متصل شود.
در سال های اخیر با استفاده از فیبر کربن – که بسیار محکم و در عین حال سبک است – و همچنین با پیشرفت دانش الکترونیک گام های بلندی در بهتر کردن اندام های مصنوعی برداشته شده است.
در اندام های مصنوعی که به اختیار بیمار و با موتور الکتریکی حرکت میکنند سنسورهای الکتریکی را بر روی پوست عضلات استامپ میگذارند. با انقباض عضلات استامپ که با اختیار بیمار انجام میشود سنسورها تحریک شده و با دستور سنسورها موتورهای الکتریکی مربوطه به حرکت درآمده و اندام در جهتی که بیمار تمایل دارد حرکت میکند
در جهان امروزه با پیشرفت علم دیگر بشر نگران نقص عضو نیست و افرادی که به هر علت عضوی از اعضای بدن خود را از دست دادند یا به زود مادر زادی عضوی را نداشته اند باید نا امیدی را کنار گذاشته و با واقعیت روبه رو شوند و زودتر راهی برای برگشتن به زندگی عادی خود پیدا کنند که کلینیک آتل این خدمت را به بیماران عزیز خود ارایه میدهد .