پا ضربدری به حالتی گفته می شود که در آن زاویه بالای ساق پا به طرف داخل می باشد و زانو ها در تماس با یکدیگر قرار می گیرند و مچ ها از هم دور می شوند بیماری زانوی پرانتزی یا زانوی ضربدری یک انحراف معمول در فرایند رشد پا می باشد که در هنگام تولد فرد زانو در یک وضعیت کمانی قرار میگیرد .
زاویه استخوان بالای ران به نسبت زاویه پایین ران شروع به قوی شدن می کند .
بسیاری ازکودکان تاسن 3سالگی دچار ساق پای خمیده هستند و این خمیدگی به علت خم بودن ساق پا در رحم مادر است و این کودکان تاسنین 4یا 5 سالگی با کجی زانو یازانوی ضربدری مواجه هستند و درسن 6 یا 7سالگی پای آن ها صاف می شود اگرچه در برخی ازکودکان این کج بودن ادامه پیدا می کند. ازعلایم زانوی ضربدری کج بودن زانو است، دراین موارد دلیل کج بودن زانو می تواند بر اثر شرایطی مانند بیماری نرمی استخوان یا بدشکلی های ژنتیکی باشد. در ادامه ببیشتر به این عارضه و درمان پای ضربدری می پردازیم .
ظاهر پاها و وضعیت زانوها در بسیاری از موارد به وضوح نشان دهنده وضعیت زانوی ضربدری هستند . نزدیک شدن زانوها به خط میانی بدن و دورشدن قوزک داخلی مچ پا ازیکدیگر و سائیده شدن زانوها به یکدیگر به هنگام راه رفتن از علایم واضح و روشن زانوی ضربدری هستند .
سایر علایم پا ضربدری در ادامه آورده شده اند :
-کوتاهی تاندون آشیل
-تمایل کشکک ها به خارج و احتمال بروز نیمه دررفتگی آن
– خستگی زود رس به هنگام راه رفتن و دویدن
– درد پشت ساق وجلوی ران
-کوتاهی قد
– آرتوروز زانو زودرس
– سائیدگی بیش از حد کناره داخلی کفش
– راه رفتن با پاهای چرخیده به خارج و گاه به طور عکس با چرخش پنجه پا به داخل
این بیماری با یکسری ارتز های ارتوپدی فنی بهبود میابد از جمله:
کفی طبی :
چون همانطور که گفته شد این بیماری با کف پای صاف رابطه دارد کفی های سفارشی برای زانوی ضربدری و اصلاح حرکت غیرنرمال پا و توزیع وزن در پا کمک می کند. چرخش بیش از حد پا به داخل با کفی های طبی اصلاح می شود. این کفی ها باعث ثبات پا و اصلاح عدم تعادل ناشی از آسیب دیدگی می شوند.
بریس : از نوغ سه نقطه فشار
زانوبند:
استفاده از زانوبند یا آتل در شب برای هم طرازی مجدد پاها توصیه می شود. کارکرد زانوبند شبانه ای که به کفش متصل است کشیدن زانو به سمت وضعیت صحیح آن است. گاهی اوقات، این زانوبندها باید به صورت سفارشی ساخته شوند.
حرکات اصلاحی
هنگام مشاهده پای ضربدری، لازم است که از یک برنامه و فعالیت بازتوانی توسط پزشک و نیز متخصص طب فیزیکی برای رسیدن به اهداف درمان استفاده شود. بعضی از ورزش ها و حرکات اصلاحی قابل استفاده در این رابطه به شرح زیر هستند:
لیفت پا به صورت کشیده
این تمرین به تقویت ماهیچه چهار سر ران و بهبود پایداری مفصل زانو کمک میکند. هر چه این ماهیچه قویتر باشد، کنترل شما بر روی حرکتهای زانو بیشتر است. برای انجام این تمرین به پشت دراز بکشید و وضعیت بدن خود را به صورت کاملاً صاف قرار دهید. پای چپ خود را در حدود 15 سانتیمتر (6 اینچ) بالا آورده و برای مدت 10 ثانیه این وضعیت را حفظ کنید.
حرکت کششی ران:
به پشت دراز بکشید و عضلات جلوی ران خود را با فشار دادن پشت زانو به سمت زمین تحت فشار قرار دهید. این وضعیت را برای پنج ثانیه حفظ کرده و سپس در حالت عادی قرار گیرید. این تمرین به کاهش ورم زانو و تقویت عضله چهار سر ران کمک میکند.
حرکت کشویی ران:
به پشت دراز بکشید و پای خود را به صورت کشویی به اطراف حرکت دهید، در این حالت سعی کنید سر زانوی شما به سمت بالا قرار داشته باشد. سپس پای خود را به موقعیت اولیه آن بر گردانید. این تمرین به فعال شدن عضلات دور کننده ران کمک میکند و به طور خاص برای عضلات ماهیچه سرینی بزرگ کمک بیشتری میکند. این عضلات برای حفظ پایداری ناحیه لگن در هنگام ایستادن و پیاده روی لازم و ضروری هستند.