ستون فقرات انسان انحناهای طبیعی دارد، که این انحناها باعث گرد شدن شانه های ما می شود و کمررا تا اندازه ای به سمت داخل خم می کنند. اما بعضی از افراد ستون فقراتی دارند که انحنای جانبی دارد. این انحراف ستون فقرات برخلاف انحنای ناشی از طرز ایستادن نامناسب صرفا با یادگیری نحوه صاف ایستادن برطرف نمی شود.
هر چند که ما اغلب انحراف ستون فقرات (اسکولیوز) را به عنوان بیماری کودکان و نوجوانان می‌پنداریم، اما مطالعات اخیر، شیوع و اثرات اسکولیوز در بزرگسالان را نشان می‌دهد. در حالی که نرخ اسکولیوز در نوجوانان در حدود 2 تا 4 درصد است، مطالعات در بزرگسالان، نرخ اسکولیوز را بین 12 و 20 درصد نشان می‌دهد. یک مطالعه که در بزرگسالان سالم بالاتر از 60 ساله انجام شده، نرخ اسکولیوز را 68٪ شناسایی کرده است. واضح است که نرخ اسکولیوز در واقع با افزایش سن، بالاتر می‌رود. بسیاری از بیماران مبتلا به اسکولیوز بزرگسالان نیاز به انجام عمل جراحی ندارند. درمان غیرجراحی و محافظه کارانه برای درمان اسکلیوز در بزرگسالان شامل نظارت پیوسته ، بریس و تمرینات بدنی می باشد.
شما می توانید از طریق این لینک، ویدئوی مربوط به این عارضه در کلینیک ارتوپدی فنی آتل را تماشا کنید.
شایع ترین علامت بیماری اسکلیوز انحراف غیرعادی ستون فقرات است. اغلب این انحراف تغییر خفیفی است و یک دوست یا یکی از اعضای خانواده برای اولین بار متوجه آن می شود. تغییر در انحنای ستون فقرات عموما به کندی صورت می گیرد و ممکن است تا زمانی که شدت آن افزایش پیدا نکرده باشد، متوجه آن نشوید. افراد مبتلا به اسکولیوز متوجه می شوند که لباس های آنها مثل قبل اندازه و متناسب نیست و پاچه های شلوار در یک طرف بزرگتر از طرف دیگر است.
اسکولیوز باعث می شود که سر خارج از مرکز بدن قرار بگیرد و یکی از کفل ها یا شانه ها بالاتر از کفل یا شانه دیگر قرار بگیرد. ممکن است در اثر پیچ خوردگی مهره ها و دنده ها انحنای مشخص تری در یک طرف ستون فقرات داشته باشید. در صورتی که کجی ستون فقرات شدیدتر باشد، بر عملکرد قلب و ریه ها تاثیر منفی می گذارد. این مساله باعث تنگی نفس و درد در سینه می شود. در اغلب موارد، بیماری اسکولیوز دردناک نیست، اما انواع مشخصی از این بیماری وجود دارند که باعث کمر درد می شوند.
در انحراف جانبی ستون فقرات یک شانه می تواند بالاتر یا پایین تر از شانه دیگر قرار گیرد ، همچنین ممکن است استخوان کتف به سمت عقب برآمده شود، لگن از حالت موازی خارج شده و یک سمت بدن بالاتر از سمت دیگر قرار گیرد.
در صورت مشاهده علایم مشکوک در کودک خود حتما به پزشک متخصص ارتوپد یا طب فیزیکی مراجعه کرده و تا قبل از سن بلوغ سعی کنید روند درمان اسکلیوز را که شامل روش های جراحی (توسط جراح ستون فقرات ) یا غیرجراحی(از جمله استفاده از بریس های اسکلیوز ستون فقرات و حرکات اصلاحی) می باشد، پیگیری کنید.
انحراف ستون فقرات یک عبارت توصیفی است نه یک تشخیص. دربیش از 80 درصد از موارد، علت اسکلیوز یا انحراف ستون فقرات ناشناخته است. به این موارد ” ایدیوپاتیک” به معنای ” با علت ناشناخته” گفته می شود.
کجی ستون فقرات مخصوصا در بین دختران نوجوان شیوع دارد. بیماری انحراف ستون فقرات عموما در بین کودکان زیر یک سال تا 3 سال اسکولیوزنوزادی، در بین کودکان 4 تا 10 سال اسکولیوز کودکان، دربین نوجوانان 11 تا 18 ساله اسکولیوز نوجوانان و در بین بیماران بالاتر از 18 سال اسکولیوز بزرگسال نامیده می شود.
بیماری هایی که باعث بدشکلی و انحراف ستون فقرات می شود عبارتند از:
علت های دیگر: اسکولیوز علت های دیگری از قبیل تومورهای ستون فقرات مثل تومور استئوئید استئوما دارد. این تومور یک تومور خوش خیم است که در ستون فقرات بوجود می آید و با درد همراه است. درد ناشی از تومور باعث می شود که فرد به سمت دیگر متمایل شود تا میزان فشار وارد شده به تومور کاهش پیدا کند. این مساله باعث بدشکلی ستون فقرات می شود.
اسکولیوز سه نوع اصلی نیز دارد:
برای اینکه درمان اسکلیوز به بهترین شکل صورت بگیرد، تشخیص اولیه بسیار مهم است. به طور کلی، افرادی که سابقه خانوادگی بدشکلی ستون فقرات دارند بیشتر در معرض ابتلا به اسکولیوز ایدوپاتیک قرار می گیرند. در اغلب موارد، انحراف ستون فقرات را در معایناتی که در مدرسه صورت می گیرد یا در جلسات معاینه توسط پزشک متخصص اطفال تشخیص می دهند. پزشک اطفال از کودکان و نوجوانان آزمایش آدامز (معاینه ستون فقرات پس از خم شدن به جلو) می گیرد تا مشخص شود که اسکولیوز دارند یا خیر.
این آزمایش به این صورت است که بیمار به سمت جلو خم می شود، بازوهای خود را به سمت کف زمین باز می کند و زانوهای خود را صاف نگه می دارد و در عین حال پزشک او را مورد معاینه قرار می دهد. این زاویه به خوبی علایم اسکلیوز را نشان می دهد که به صورت عدم تقارن در ستون فقرات و میان تنه بدن فرد مشخص است. با توجه به اینکه اسکولیوز معمولا در ستون فقرات ناحیه قفسه سینه یا کمر بوجود می آید ( قسمت بالا یا پایین کمر)، در صورتی که قوز کمر یا عدم تقارن دنده ها مشاهده شود، یا شانه ها هم سطح نباشد، این احتمال وجود دارد که فرد به اسکولیوز مبتلا باشد. در صورتی که این چنین باشد، مراجعه به پزشک برای معاینه بالینی و گرفتن عکس با اشعه ایکس الزامی است.
روش های درمانی مخصوص اسکولیوز همیشه آسان نیستند. بعضی از جوانان به هیچ وجه به درمان نیاز ندارند و فقط به معاینه دقیق نیازمند هستتند.
وقتی درمان انحراف ستون فقرات ضروری باشد، روش های درمانی مختلفی از قبیل بستن بریس، فیزیوتراپی، برنامه ورزشی و مراقبت های کایروپراکتیک و روش های جراحی مختلف مانند جراحی بسته ستون فقرات را می توان مورد استفاده قرار داد.
عموما برای جلوگیری از پیشرفت و شدیدتر شدن انحراف خفیف ستون فقرات (20 تا 25درجه) تجویز می شوند. همچنین پزشک با تجویز بریس مانع از این می شود که زاویه کجی ستون فقرات از 40 درجه بیشتر شود. بیماران (کودکان و نوجوانان) باید پیشرفت انحراف ستون فقرات را در هنگام رشد ثبت کنند.
نتایج استفاده از بریس بسته به مدت زمان استفاده، نوع بریس و شدت انحراف متغیر است. تعیین میزان کارایی بریس ها برای محققان دشوار است. در بسیاری از مطالعات در مورد بریس تنها تاثیر آن روی عدم تشدید بیماری بررسی می شود.
برای کودکانی که به بریس نیاز دارند، یک برنامه ورزشی به بهبود وضعیت سلامتی و بهبود سازگاری با روش درمانی کمک می کند. همچنین عضلات را هماهنگ می کند تا دوره ی پس از جدا کردن بریس ساده تر سپری شود. برنامه ورزشی و فیزیوتراپی به منظور حصول اهداف زیر انجام می شود:
• تحرک در ناحیه سینه
• تنفس راحت: ورزش های هوازی باعث بهبود عملکرد یا پیشگیری از نقص عملکرد شش ها می شود.
• استحکام عضلانی (مخصوصا در عضلات شکم)
• انعطاف پذیری ستون فقرات: ورزش هایی که به بهبود انعطاف پذیری بالا تنه کمک می کند باعث بهبود انحراف ستون فقرات می شود. در بیمارانی که این ورزش ها را انجام می دهند، پیچ خوردگی ستون فقرات کمتر پیش می آید.
• شیوه نشستن، ایستادن و خوابیدن مناسب: تمرین شیوه نشستن، ایستادن و خوابیدن مناسب مخصوصا رو به روی آینه بخش بسیار مهم هر برنامه فیزیوتراپی است. بیماری که به انحراف ستون فقرات عادت میکند وقتی برای اولین بار نحوه هم ترازی ستون فقرات را به او آموزش می دهند احساس می کند که صاف نایستاده یا ننشسته است. تمرین رو به روی آینه باعث می شود که به خوبی متوجه شیوه ی صحیح نشستن یا ایستادن خود شوید.
اسکولیوز شدید عموما با گذشت زمان شدت پیدا می کند، بنابراین پزشک برای کاهش شدت کجی ستون فقران و جلوگیری از تشدید آن جراحی ستون فقرات را توصیه می کند. رایج ترین نوع جراحی اسکلیوز همجوشی ستون فقرات نام دارد.
در جراحی همجوشی ستون فقرات، جراحان دو یا چند استخوان ستون مهره ها را به هم متصل می کنند تا نتوانند به صورت مستقل حرکت کنند. تکه های استخوان یا یک ماده شبه استخوانی را بین مهره ها قرار می دهند. پیچ، پلاک یا سیم عموما قسمت مورد نظر را صاف و مستقیم نگه می دارند و در عین حال ماده استخوانی جدید و قدیمی با هم دیگر جوش می خورند.
شما میتوانید در کلینیک ارتوپدی فنی آتل، بدون درد و جراحی، عارضه ی خود را درمان کنید. جهت دیدن ویدئو های رضایت و قبل و بعد درمان، می توانید به اینستاگرام ما و کانال آپارات ما سر بزنید.